Dai dẳng nạn “cát tặc” trên sông Hương

Xã hội Huế – Tình trạng khai thác cát trái phép trên thượng nguồn sông Hương (tỉnh Thừa Thiên – Huế) đã kéo dài hàng chục năm qua mặc dù ngành chức năng đã thực hiện nhiều biện pháp để ngăn chặn nhưng xem ra không mấy hiệu quả. Trong khi đó, việc khai thác cát bừa bãi đã làm thay đổi dòng chảy, không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường mà còn đe dọa nhiều công trình di tích văn hóa lịch sử nằm ở thượng nguồn con sông này.
“Rút ruột” dòng sông di sản
UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế vừa ban hành văn bản chỉ đạo tăng cường công tác quản lý, xử lý các hành vi vi phạm khai thác cát sạn, sỏi trái phép và hoạt động bến bãi dọc sông Hương. Như vậy, chỉ trong vòng 9 tháng qua, UBND tỉnh này đã ra 10 văn bản “bổ sung” và hàng loạt văn bản chỉ đạo về khai thác cát sạn trái phép trên sông Hương. Tuy nhiên “cuộc chiến” chống “cát tặc” chưa được cải thiện bao nhiêu.
Trên hành trình ngược thượng nguồn sông Hương đến các “điểm nóng” về khai thác cát trái phép như Hương Thọ (huyện Hương Trà), Dương Hòa, Thủy Bằng (thị xã Hương Thủy), chúng tôi chứng kiến hàng chục thuyền máy, băng tải đang ầm ầm ngày đêm khai thác như chốn không người.
Tại xã Thủy Bằng, từ khu vực cầu Tuần về bến Than có 7 bãi tập kết với hàng chục thuyền máy hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép. Trong đó, có bãi rộng đến 2.000m2 của một chủ khai thác có tên là N.V.N. Mặc dù những năm trước, những bãi khai thác không phép này đã bị đình chỉ cấm hoạt động nhưng chỉ ngưng nghỉ một thời gian, các cơ quan chức năng lơ là hoạt động khai thác rầm rộ trở lại. Ở khu vực bến Than, nhiều thuyền máy vẫn ngang nhiên ra giữa sông, nổ máy hút cát sỏi. Bãi tập kết lớn nhất ở khu vực này là của hai “ông chủ” L.H.N và L.H.N.
Xa hơn chút, ở trước khu vực điện Hòn Chén, đồi Vọng Cảnh vẫn tấp nập tàu thuyền ồ ạt “rút ruột” sông Hương. Điều nguy hại, tại các khu vực này việc hút cát bừa bãi với khối lượng lớn đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến những di tích văn hóa lịch sử. Đặc biệt, ở xã Thủy Bằng, không chỉ các đầu nậu khai thác cát trái phép là mà còn có cả các doanh nghiệp. Các đơn vị này lợi dụng việc cho thuê đất để sản xuất nông nghiệp nhưng lại làm bãi tập kết cát, làm sai mục đích sử dụng đất. Do nhu cầu xây dựng tăng cao, giá cát sạn tăng vọt gấp 3 lần (những năm trước chỉ 35 – 40 nghìn/m3 nay đã tăng 120.000 nghìn/m3) đã làm nảy sinh hàng chục điểm bãi tập kết, khai thác trái phép trên thượng nguồn sông Hương.

“Qua mặt” chính quyền?
Tại xã Hương Thọ, tình trạng khai thác cát có phần trắng trợn hơn khi nó chỉ nằm cách trụ sở UBND xã vài trăm mét. Ở giữa khoảng sông, hàng chục tàu thuyền lớn nhỏ với máy nổ, băng tải đang trùng trục hút cát.
Ông Mai Văn Xuân – Chủ tịch UBND xã Hương Thọ bức xúc: “Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, chúng tôi cũng nhiều lần kết hợp với các cơ quan chức năng thực hiện truy quét, bắt giữ và tịch thu nhiều phương tiện, dụng cụ khai thác. Tuy nhiên, hầu hết các chủ khai thác ở địa phương đã hoạt động lâu năm, việc mua lại các phương tiện bị bắt giữ không mấy khó khăn; địa bàn của xã là nơi giáp ranh giữa huyện Hương Trà và thị xã Hương Thủy nên gây khó khăn trong việc xử lý.”
Tương tự, xã Thủy Bằng trong những năm qua chính quyền đã tiến hành thu giữ hàng chục neo thuyền (mỗi cái giá từ 300 – 400 nghìn đồng) và băng tải. Tuy nhiên, việc xử lý các băng tải, máy móc sau khi thu giữ rất khó khăn trong việc vận chuyển. Nếu để phương tiện nguyên chỗ cũ thì sau khi bắt giữ, xử lý, việc khai thác trái phép lại đâu vào đấy!
ông Nguyễn Thái – Chủ tịch UBND xã Thủy Bằng cho hay: “Để cấm các phương tiện khai thác cát trái phép trên sông Hương hiệu quả hơn, cần có quy hoạch khai thác cụ thể, bởi xử lý dứt điểm sẽ khó khăn khi trên địa bàn xã có hàng trăm lao động tham gia vào công việc này. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, từ năm 2009, xã đã quy hoạch, bố trí bãi tập kết tại thôn Tân Ba (xã Thủy Bằng) với diện tích 10.000m2, điểm khai thác với diện tích hơn 2 ha ở khu vực bãi Phần – địa bàn giáp ranh 2 xã Thủy Bằng và Dương Hòa. Nhưng đến nay bãi này vẫn chưa hoạt động bởi người dân ở các khu vực này không đồng ý vì các phương tiện chở cát “cày” gây hư hỏng đướng sá, vùi lấp nhiều diện tích ruộng vườn”.
Mới đây, Công an TP Huế đã củng cố hồ sơ và ra quyết định xử phạt hành chính mỗi chủ thuyền 10 triệu đồng về hành vi khai thác cát sỏi trái phép trên sông Hương.  Trước đó, qua công tác kiểm tra, Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về Môi trường Công an TP Huế đã phát hiện 3 thuyền của các ông Nguyễn Đình Toàn (45 tuổi, trú tại Phú Mậu, Phú Vang), Hồ Văn Dũng, (45 tuổi, trú tại Hương Phong, Hương Trà), Trần Văn Lộc, (37 tuổi, trú tại Phú Mậu, Phú Vang) đang có hành vi khai thác cát sạn trái phép trên sông Hương, đoạn qua Lương Quán, Thủy Biều (TP Huế). Thời gian qua, Công an TP Huế đã phối hợp với các cơ quan chức năng, liên tục tổ chức ra tuyên truyền, kiểm tra nhưng một số người dân vẫn cố tình vi phạm, có hành vi khai thác cát sạn trái phép trên sông Hương làm ảnh hưởng đến dòng chảy, gây sạt lở ven bờ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, cảnh quan hai bên bờ sông Hương.   

Nguồn: giaoducthoidai.vn