Ít dùng và phân loại rác là thượng sách để giảm rác nhựa

Nhiều sản phẩm bao túi đựng thân thiện với môi trường thay thế cho túi ni lông khó phân hủy

Bằng nhiều hình thức, hành động thiết thực để hạn chế sử dụng túi ni lông, đồ nhựa dùng một lần và phân loại, xử lý khoa học là giải pháp tối ưu để giảm gánh nặng ô nhiễm rác nhựa đối với môi trường, đại dương.

Liên Hiệp quốc từng tuyên bố, nếu nhân loại không ngừng sử dụng túi ni lông và chai nhựa thì đến năm 2050, các đại dương thế giới sẽ có nhiều rác nhựa hơn là cá. Trước nguy cơ này, liên tiếp những năm qua, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản liên quan và được thực thi. Trong đó, có Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050; Quyết định 1746 ngày 4/12/2019 về Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương; Chỉ thị 33 ngày 20/8/2020 về tăng cường quản lý tái sử dụng, tái chế, xử lý và giảm thiểu chất thải nhựa.

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định 1316 ngày 22/7/2021 phê duyệt Đề án “Tăng cường công tác quản lý chất thải nhựa ở Việt Nam”. Thực hiện Quyết định trên, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch tăng cường công tác quản lý chất thải nhựa trên địa bàn tỉnh. Theo đó, triển khai đẩy mạnh nhằm phấn đấu đến năm 2025 sử dụng 100% túi ni lông, bao bì thân thiện với môi trường tại các trung tâm thương mại, siêu thị phục vụ cho mục đích sinh hoạt thay thế cho túi ni lông khó phân hủy; đảm bảo thu gom, tái sử dụng, tái chế, xử lý 85% lượng chất thải nhựa phát sinh; giảm thiểu 50% rác thải nhựa trên biển và đại dương; phấn đấu 100% các khu du lịch, các cơ sở lưu trú du lịch, các khách sạn trên địa bàn tỉnh không sử dụng túi ni lông khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng một lần.

Một số ý kiến lo ngại sẽ khó đạt được mục tiêu đề ra vì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đối tượng. Tuy nhiên, một khi cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc thực hiện kiên trì và đồng bộ thì những mục tiêu đề ra sẽ đem lại kết quả cao. Chẳng hạn như ở Phú Vang, là địa phương nằm dọc vùng đầm phá và biển, rác thải nhựa, túi ni lông là loại chất thải khó xử lý nhất, bức bách nhất ở địa phương. Tuy vậy, nhờ sự vào cuộc tích cực của các tổ chức đoàn thể và thực hiện đề án thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn huyện, những điểm đen như đầm Chuồn (Phú An), các tuyến đường ven biển, ven phá của xã Phú Thuận, Phú Hải, Vinh Thanh, Phú Gia… đã được cải thiện.

Hay việc phát động mô hình “Nói không với túi ni lông, đi chợ bằng giỏ nhựa” cũng được các cấp hội phụ nữ trên toàn tỉnh nhân rộng vì “vừa sức” với chị em, phù hợp với điều kiện thực tế ở nhiều địa phương. Thông qua việc xách giỏ đi chợ cũng là cách để các chị em tuyên truyền, nhắc nhở người bán và người mua hạn chế sử dụng túi ni lông. Mô hình này cũng nhằm đóng góp vào mục tiêu “đến năm 2025, các cửa hàng, chợ, siêu thị, trung tâm thương mại cùng với cả nước không sử dụng túi ni lông, sản phẩm nhựa sử dụng một lần”.

Định hướng chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050 nhấn mạnh việc lấy phòng ngừa, giảm thiểu phát sinh và phân loại chất thải tại nguồn là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, tăng cường tái sử dụng, tái chế để giảm khối lượng chất thải phải chôn lấp. Để nâng cao hiệu quả công tác phân loại, thu hồi và tái chế chất thải rắn, trong đó có rác nhựa, rác khó phân hủy, ngoài thay đổi thói quen, ý thức của người dân, cần xây dựng các chính sách khuyến khích, hỗ trợ và hình thành chuỗi hoạt động thu gom, tái chế có hệ thống, bài bản, huy động xã hội hóa. Đồng thời, kêu gọi đầu tư công nghệ phù hợp điều kiện kinh tế, đặc thù để xử lý các loại rác.

Bài, ảnh: HOÀI THƯƠNG