Làng cổ Phước Tích và những căn nhà chờ sập
Văn hóa Huế – Xếp thứ hai sau làng cổ Đường Lâm, Hà Nội, năm 2009, làng cổ Phước Tích thuộc xã Phong Hòa, huyện Phong Điền (Thừa Thiên – Huế) được công nhận là di tích cấp quốc gia. Thế nhưng, ngôi làng cổ “có một không hai này” đang phải đối mặt với nguy cơ đánh mất giá trị lịch sử khi nhiều ngôi nhà cổ hàng trăm năm tuổi đang… chờ sập.
Nằm bên dòng Ô Lâu thơ mộng, những ngôi nhà cổ được hình thành từ thế kỷ XV của làng cổ Phước Tích đều có từ 100-200 năm tuổi. Men theo con đường nhỏ vào làng, chúng tôi tìm về ngôi nhà cổ của cụ Trương Thị Thú (85 tuổi) – một trong những căn nhà cổ nhất, đẹp nhất và cũng bị hư hại nhất tại làng cổ này.
Theo cụ Thú, ngôi nhà cổ của cụ đã gần 150 tuổi, được làm theo kiểu ba gian hai chái, lợp ngói liệt với hệ thống kèo cù, bức đố, liên ba được chạm trổ hoa văn tinh xảo; hệ thống cửa “thượng song hạ bản” ở ngoài và cửa “bản khoa” ở bên trong hết sức độc đáo… Thế nhưng, căn nhà đang bị xuống cấp từng ngày.
Dẫn chúng tôi ra phía sau hè, nơi có đến gần 20 chục cây tre đang chống đỡ cho mái ngói tránh bị đổ sập, cụ Thú trải lòng: “Mỗi lần mưa xuống là nhà dột dữ lắm. Sợ mấy cây kèo gỗ thấm nước bị hư nên vừa rồi tui đã kêu thợ về lợp lại mái ngói bên phải, còn phần mái ở sau không có tiền sửa nên đành phải lấy tre chống đỡ…”.
Trong tình cảnh tương tự, ngôi nhà cổ trên 100 tuổi của gia đình anh Lương Thanh Phong cũng đang chờ sập. Chị Trần Thị Hằng (vợ anh Phong), lo lắng: “Năm 2009, huyện có cho gia đình 400 triệu đồng để tu sửa, nhưng vì không có vốn đối ứng nên đành chịu. Tết 2013, một số đòn tay bị mối mọt ăn, rơi xuống đất. Giờ nhà cổ chỉ làm nơi thờ tự, không ai dám ở vì không biết sập lúc nào”…
Ông Hoàng Tấn Minh, Trưởng thôn Phước Tích còn cho biết, làng cổ Phước Tích hiện có 24 ngôi nhà cổ người dân đang sinh sống và 12 ngôi nhà rường là nhà thờ họ (đều trên 100 tuổi) phần lớn đều bị xuống cấp. Đặc biệt, có 6 căn nhà cổ đang trong tình trạng hư hại lớn chưa có kinh phí tu sửa, phục hồi.
Đầu năm 2013, để ngăn chặn tình trạng làng cổ Phước Tích bị xâm thực, sạt lở từ sông Ô Lâu, huyện Phong Điền đã đầu tư trên 10 tỷ đồng để xây một bờ kè chống sạt lở khẩn cấp dài 1,2km chạy dọc theo làng cổ Phước Tích. Nếu không có bờ kè, cứ 2 năm sông Ô Lâu lấn vào hơn 1m thì làng cổ Phước Tích cũng không còn…
Nói về những ngôi nhà cổ sắp bị sụp đổ, ông Nguyễn Hồng Thắng, Giám đốc Ban quản lý di tích kiến trúc nghệ thuật làng cổ Phước Tích cho biết, từ khi được công nhận là di tích cấp quốc gia đến nay, làng cổ Phước Tích chỉ mới tu sửa được 2 căn nhà cổ của ông Trương Duy Thanh và bà Lương Thanh Thị Hén từ nguồn vốn của Bộ VH, TT&DL và Viện Di sản Bỉ. “Tỉnh Thừa Thiên-Huế sẽ triển khai dự án chống mối mọt ở các nhà cổ với kinh phí 2,8 tỷ đồng. Hiện chúng tôi cũng đang chờ UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch tổng thể làng cổ mới có thể lập từng dự án để phục hồi, sửa chữa các ngôi nhà cổ bị xuống cấp…”, ông Thắng cho biết thêm.
Theo: Lê Anh – cand.com.vn
