Đầu tư hệ thống quan trắc ứng phó mưa bão

Hầu hết các hồ chứa trên địa bàn do còn khó khăn kinh phí nên chưa được đầu tư thiết bị thủy văn hiện đại

Còn khiêm tốn

Công ty TNHH NN MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh (Công ty Thủy lợi) quản lý và vận hành 24 hồ chứa thủy lợi, bao gồm 8 hồ chứa loại lớn và 16 hồ chứa cỡ vừa và nhỏ.

Ông Đỗ Văn Đính, Chủ tịch Công ty Thủy lợi thông tin, phần lớn các hồ chứa hiện nay đều được lắp đặt hệ thống quan trắc thủy văn chuyên dùng theo quy định (đo lượng mưa, mực nước) như ở các hồ Thủy Yên, Truồi, Hoà Mỹ, Khe Ngang, Thọ Sơn… Trong đó, thời gian qua đã đầu tư, lắp đặt tại 7 hồ chứa hệ thống đo mưa tự động và 4 hồ lắp đặt đo mực nước tự động phía thượng lưu, còn lại các hồ đa số là đo bằng thủ công.

Công tác đầu tư lắp đặt hệ thống quan trắc diễn biến công trình hiện nay khá “khiêm tốn”. Ngoài một số hồ chứa lớn như hồ Truồi, Khe Ngang, Hòa Mỹ, Thủy Yên có thiết bị quan trắc thấm, lún, còn lại tất cả các đập hiện nay chưa có thiết bị theo dõi quan trắc thấm, lún. Trong khi đó, một số hồ có hệ thống này sau thời gian dài vận hành đã bắt đầu hư hỏng, xuống cấp, trong thời gian đến cần sửa chữa, nâng cấp.

Theo đánh giá của Công ty Thủy lợi, hiện nay hệ thống quan trắc khí tượng thủy văn của các hồ chứa nước thủy lợi lớn và một số công trình thủy lợi trọng điểm đều quan trắc thủy văn mực nước, lượng mưa theo hình thức thủ công, hầu hết các hồ chưa có thiết bị đo mưa trong lưu vực. Do việc quan trắc bằng phương thức thủ công nên số liệu chưa được cập nhật thường xuyên liên tục, có sự sai số cao, chưa chuẩn hóa, đồng bộ được cơ sở dữ liệu.

Ông Đỗ Văn Đính cho rằng, trong thời gian đến cần nâng cấp sửa chữa lắp đặt hệ thống quan trắc tự động mực nước, lượng mưa, hệ thống truyền dữ liệu liên lạc tại các hồ chứa nước và một số công trình trọng điểm trên địa bàn và lắp đặt hệ thống camera tại công trình đầu mối các hồ Truồi, Khe Ngang, Hòa Mỹ, Thủy Yên, Phú Bài 2, Thọ Sơn, Mỹ Xuyên, A Lá, Tà Rinh. Xây dựng hệ thống truyền dữ liệu tự động từ các hồ chứa nước và công trình thủy lợi về Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh và các địa phương có liên quan.

Sớm đầu tư nâng cấp

Theo Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh, khảo sát cho thấy, công tác an toàn đập, lắp đặt thiết bị khí tượng thủy văn chuyên dùng, cấp mốc, lắp đặt thiết bị và quan trắc công trình đập, hồ chứa nước… theo quy định tại Nghị định 114/2018/NĐ-CP trên địa bàn tỉnh triển khai chưa đồng bộ do nguồn kinh phí của tỉnh còn khó khăn. Ngành chức năng đã đề xuất Bộ NN&PTNT hỗ trợ kinh phí và có lộ trình từng bước đầu tư để hoàn thiện.

Mới đây, UBND tỉnh đã có văn bản thống nhất chủ trương lắp đặt 8 trạm đo mưa Vrain phục vụ cộng đồng PCTT năm 2021, trên cơ sở đề xuất của Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh.

Theo đó, vị trí lắp đặt 8 trạm đo mưa Vrain sẽ được bố trí ở trạm UBND xã Hương Sơn, trạm UBND xã Hương Phú, trạm UBND xã Thượng Quảng thuộc huyện Nam Đông (thượng nguồn hồ Tả Trạch); trạm UBND xã Bình Tiến, thuộc thị xã Hương Trà (thượng nguồn hồ Bình Điền); trạm Vườn Quốc gia Bạch Mã; trạm Đồn Biên phòng Lăng Cô, trạm Đồn Biên phòng cảng Chân Mây thuộc huyện Phú Lộc và trạm Văn phòng Ban Quản lý Rừng phòng hộ Hương Thủy thuộc thị xã Hương Thủy.

Hệ thống trạm đo mưa tự động bao gồm các cảm biến đo mưa, hệ thống thu thập, xử lý, truyền dữ liệu và tủ kỹ thuật; trụ giá đỡ cảm biến đo mưa và lắp đặt chương trình quản lý, theo dõi, giám sát truyền dữ liệu… sẽ kịp thời cung cấp số liệu quan trắc cho công tác dự phòng, chỉ huy PCTT tại các địa phương.

Ông Đặng Văn Hòa, Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh thông tin, trong các năm 2019-2020, đơn vị đã phối hợp với Công ty CP Tư vấn và Phát triển kỹ thuật tài nguyên nước (Watec) lắp đặt 15 trạm đo mưa tự động Vrain từ Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai, phục vụ cộng đồng PCTT.

Ngoài các trạm đo mưa của ngành khí tượng thủy văn, các hồ chứa nước, các trạm đo mưa tự động Vrain đã được Trung tâm Giám sát, điều hành đô thị thông minh kết nối vào hệ thống dùng chung của tỉnh, cài đặt trên các điện thoại thông minh để cập nhật và chia sẻ kịp thời, phát huy hiệu quả rất tốt trong công tác theo dõi, cập nhật tức thời tình hình mưa trên địa bàn tỉnh.

Nhằm tăng mật độ trạm quan trắc mưa tự động phục vụ PCTT, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh đề nghị UBND tỉnh tiếp tục cho chủ trương đầu tư lắp thêm 8 trạm đo mưa tự động Vrain phục vụ phòng tránh thiên tai năm 2021 với kinh phí khoảng 400 triệu đồng.

Tương tự, những ngày này, các hạng mục thuộc Dự án vận hành hồ chứa khẩn cấp và quản lý lũ hiệu quả bằng hệ thống thông tin quản lý thiên tai toàn diện do JICA tài trợ, được triển khai tại Nhà máy thủy điện Bình Điền (Công ty CP Thủy điện Bình Điền) cũng đang hoàn tất những công đoạn cuối. Các hạng mục lắp đặt bao gồm camera giám sát, hệ thống đo mực nước hạ lưu, thượng lưu, rada quan trắc dự báo lưu lượng mưa, đo lưu lượng qua 5 cửa van, chạy máy…

Đây là dự án có ý nghĩa quan trọng với công tác PCTT của tỉnh nói chung và nhà máy thủy điện nói riêng. Công ty CP Thủy điện Bình Điền đã thống nhất tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc cung cấp điện năng duy trì hệ thống thiết bị đặt tại đơn vị này theo quy định.

Xây dựng bản đồ ngập lụt

Theo Công ty Thủy lợi, hiện nay mới chỉ có hồ Thủy Yên xây dựng bản đồ ngập lụt vùng hạ du, các hồ khác chưa được xây dựng. Do vậy trong thời gian đến ưu tiên các hồ thủy lợi có hạ du tập trung đông dân cư cần phải lập bản đồ ngập lụt vùng hạ du như Truồi, Khe Ngang, Hòa Mỹ, Phú Bài 2,Thọ Sơn, Châu Sơn, A Lá và Mỹ Xuyên. Riêng hồ Phú Bài 2 và Hòa Mỹ kinh phí xây dựng bản đồ ngập lụt đã được phê duyệt lồng ghép trong các dự án.

Bài, ảnh: Hà Nguyên